Τρίτη 11 Νοεμβρίου 2014

Η Ποντιακή διάλεκτος, στον Πόντο,σήμερα




Βάϊος Τουρσούν (Vahit Tursun)


"Την δικιά μας τη γλώσσα την ονομάζουμε ρωμέικα.
Στην Ελλάδα την λένε ποντιακά.
Η δικιά μας η γλώσσα και η γλώσσα που μιλάνε στην Ελλάδα είναι μία γλώσσα, και οι δύο δε, είναι ελληνικά. Η γλώσσα που έχουμε μας απόμεινε από τα ελληνιστικά χρόνια και εμείς έως σήμερα συνεχίζουμε αυτήν να ομιλούμε. Η δικιά μας η γλώσσα πιο πολύ μοιάζει με τα ελληνικά που μιλούσανε  στα  χρόνια του Ομήρου. 
Σήμερα η γλώσσα μας πουθενά δεν διδάσκεται. Σχολεία δεν έχουμε. Μόνο στο χωριό την μιλάμε, αλλά τα μικρά παιδιά άρχισαν να μιλάνε τουρκικά και γι' αυτό ξεκίνησε η γλώσσα μας σιγά σιγά να χάνεται.Αν δεν μπορέσουμε να κάνουμε τίποτα, σε λίγα χρόνια θα εξαφανιστεί.
Σε εμάς αυτό που απομένει είναι: Να μάθουμε την γλώσσα μας όσο μπορούμε στα παιδιά μας."


Ιδιότητες της μητρικής τους γλώσσας


 Καταρχήν, πριν ξεκινήσω να πω δυό λόγια για την Ποντιακή γλώσσα που ομιλείται σήμερα στον Πόντο, πρέπει να τονίσω ότι δεν είμαι γλωσσολόγος και όμως, θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω μερικά πράγματα ώστε να καταλάβαιτε τις ιδιότητες αυτής της γλώσσας. Τα Ποντιακά που ομιλούνται σήμερα στον Πόντο, διαφέρουν από αυτά που ομιλούνται εδώ στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, στις περιοχές  Όφη, Σούρμενα, Αργυρούπολη και Ματσούκα, τα Ποντιακά έχουν τον τσιτακισμό όπως είναι στην Κρήτη, στην Κύπρο κλπ. Τα Ποντιακά που χρησιμοποιούνται στην περιοχή της Τόνιας, δεν έχουν τσιτακισμό και μοιάζουν πολύ με αυτά που χρησιμοποιούνται εδώ στην Ελλάδα. Τα Ποντιακά της Όφης, των Σουρμένων, της Αργυρούπολης και Ματσούκας, παρ όλο που έχουν τον τσιτακισμό, είναι πιο κοντά στα αρχαία Ελληνικά και αρκετές φράσεις μοιάζουν με τα Νέα Ελληνικά. Για παράδειγμα: δεν κόβονται οι λέξεις όπως «επέρ’ς, θέλ’ς, καλαντάρ’ς, όλ’ς, κλπ.». Χρησιμοποιούνται κανονικά όπως «επέρεις, θέλεις, καλαντάρης, όλους, κλπ». Επίσης περιέχουν και απαρέμφατα που δεν ξέρω αν συναντιούνται σε άλλες Ελληνικές διαλέκτους.
Ακριβώς επειδή δεν είμαι γλωσσολόγος, παρακάτω θα προσπαθήσω να δώσω μερικά ,μόνον,παραδείγματα από την γλώσσα αυτή και ας βγάλουν το συμπέρασμα οι επιστήμονες.


Απαρέμφατα


Ουκ έρθες πισείνε τι δουλία’ ς για ν’ έρχουσουν με τ’ εμένα.
Αν είχες φανείνε το φαγί’ ς, άρ χορτασμένος να έσουν.
Ε’ τότες αν ουκ είχες ερθείνε και πλεσείνε σο χέρι’ μ ν’ κοιλίγουμουν.
Ουκ επόρεσες πισείνε ντ’ εδόκα σε τι δουλεία.
Ας μην είχες ερθείνε, ουκε ν’ εβρισκες με.
Αν είχες ποτισένε τα ζά, άρ κε ν’ έκραζαν.
Μην είχες σουρείνε το λιθάρι.
Εκείνοι αν επέϊναν αλήγορα κοψείνε τ’ αλάτε και φερείνε σο σπίτι άρ ν’ εκάχουσαν.
Αν είχες ακουσείνε με, άρ ουκ ε να έμουν αδά.
Ας είχα σορεψείνε τα χορτάρε’ μ άλλο τίπο ουκ εθέλενα.
Αν είχες ηνείνε άνθρεπως, άρ όμορφα ν’ εκάχουσουν.
Επήγε σο χρίμα από πίς άμα ουκ ε πόρεσε φερίνε.
Ότι έβρεν έφαγε και οπίς τίπο ουκ επόρεσεν αφησείνε.
Ουκ έρθεν σο νου’ ς να είχες αφησέινε ένα βούκα ψωμί.
Πριν εγβείνε ασο σπίτι φά και έγβα.

Σημείωμα: το γράμμα Κ που είναι τονισμένο, αντιστοιχεί με το ΤΣ, το γράμμα Χ που είναι τονισμένο αντιστοιχεί με το Τουρκικό Ş ή με το Γερμανικό SCH.

Μερικές φράσεις που μοιάζουν πολύ με Νέα Ελληνικά

Πντ : Πολλά νερό έπιγα και ε φούσκωσα.
Ν.Ελ. : Πολλή νερό ήπια και φούσκωσα.
Πντ : άνοιξον την πόρτα τσε έπαρ ελίγο αέρα.
Ν.Ελ. : άνοιξε την πόρτα και πάρε λίγο αέρα.
Πντ : για το πιο ου πάς τερίς πόιος έρθεν.
Ν.Ελ. :  γιατί δεν πάς να δεις ποίος ήρθε.
Πντ : έλα ας πάμε σο χωρίο.
Ν.Ελ. : έλα ας πάμε στο χωριό.
Πντ : Π’ έσουν; αράεπσα τσε ουκ έβρα σε.
Ν.Ελ. : Που ήσουν; Σε έψαξα και δεν σε βρήκα.
Πντ : αδά κάτι εφηκα, ποίος επείρενα;
Ν.Ελ. : εδώ κάτι άφησα, ποίος το πείρε;
Πντ : επάν σο δρόμο εντάμα έπαιζαμ.
Ν.Ελ. : πάνω στο δρόμο μαζί παίζαμε.
Πντ : ασόν κρύο επάγωσα.
Ν.Ελ. : από το κρύο πάγωσα.
Πντ : να έχεις την ευχή’μ.
Ν.Ελ. : να έχεις την ευχή μου.
Πντ : οσήμερο πολλά εδούλεψα.
Ν.Ελ. : σήμερα πολύ δούλεψα.
Πντ : άλλο μ’ έρσε σο σπίτι’μ.
Ν.Ελ. : άλλο μην έρθεις στο σπίτι μου.
Πντ : εσένα πολλά αγαπώ.
Ν.Ελ. : σε αγαπώ πολύ.
Πντ : είμαι ασίν Τραπεζούντα.
Ν.Ελ. : είμαι από την Τραπεζούντα.
Πντ : ασίν Τραπεζούντα έρχομαι.
Ν.Ελ. : από την Τραπεζούντα έρχομαι.
Πντ : τίνα έβρες σο δρόμο επάν;
Ν.Ελ. : ποιόνν βρήκες πάνω στο δρόμο;
Πντ : κούνησον το κουνί.
Ν.Ελ. : κούνησε την κούνια.
Πντ : ασα μακρά είδα σε και ουκ εγνώρισα σε.
Ν.Ελ. : από μακριά σε είδα και δεν σε γνώρισα.
Πντ : θέλω να απομένω αδά.
Ν.Ελ. : θέλω να μείνω εδώ.
Πντ : κάτι θέλω ν’ ερωτώ σε.
Ν.Ελ. : κάτι θέλω να σε ρωτήσω.
Πντ : εξέρεις λάγα να πάω σην Αθήνα;
Ν.Ελ. : ξέρεις πώς να πάω στην Αθήνα;
Πντ : ας απλούμαι ελίγο αδά επάν.
Ν.Ελ. : ας ξαπλώσω λίγο εδώ πάνω.
Πντ : τ’ όνεμα’ς ντο εν;
Ν.Ελ. : τι είναι το όνομα σου;
Πντ : να πάς σο καλό.
Ν.Ελ. : να πάς στο καλό.
Πντ : μη τερείς οπίςας.
Ν.Ελ. : μην κοιτάς πίσω σου.
Πντ : έσπριναν τα μαλλία’μ.
Ν.Ελ.: άσπρισαν τα μαλλιά μου.
Πντ : πάω να κόφτω χορτάρε.
Ν.Ελ. : πάω να κόψω χόρτα.
Πντ : έφάισες τα ζά;
Ν.Ελ. : τάισες τα ζώα;
Πντ : αν κ’ έχεις σην τζέπις, τίπο ου πορείς ν’ επέρις.
Ν.Ελ. : αν δεν έχεις στη τσέπη σου, τίποτα δεν μπορείς να πάρεις.
Πντ : χώρισον’ατα σα δίο.
Ν.Ελ. : χώρισε τα σε διό.
Πντ : μοίρεξον το ψωμί’ ς.
Ν.Ελ. : μοίρασε το ψωμί σου.
Πντ : ας πάμε σο χωρίο.
Ν.Ελ. : ας πάμε στο χωριό.


Σημείωμα: το γράμμα Κ που είναι τονισμένο, αντιστοιχεί με το ΤΣ, το γράμμα Χ που είναι τονισμένο αντιστοιχεί με το Τουρκικό Ş ή με το Γερμανικό SCH.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ στη σελίδα του Βάϊου Τουρσούν ΕΔΩ















Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλώ,αφήστε σχόλιο...